door Roger Klaassen (met dank aan Samy Herskowicz)
Verdrietig nieuws: Kuifje-pionier en Hergégenoot Har Brok is op 76-jarige leeftijd overleden.
Har Brok was een van de eerste serieuze Kuifje-onderzoekers. Hij publiceerde zijn bevindingen met name in Stripschrift, en zijn artikelen werden gebundeld in ‘Kuifje – Van leerling journalist tot wereldberoemd reporter’. Je mag dit echt pionierswerk noemen: Har Brok was één van de eersten die serieus de verschillende versies van de Kuifje-verhalen ging vergelijken en die probeerde de verteltechnieken van Hergé te doorgronden. Volgens Har versterkte Hergé zijn relatie met de lezer en verhoogde hij het leesplezier door bijfiguren met herhaling terug te laten komen in de albums – dit leidde tot het eerste ‘wie-is-wie’-overzicht van de Kuifje-reeks: de ‘Kuifje-index’.
Legendarisch is ook de serie artikelen, die Har schreef in samenwerking met Ernst Pommerel, onder de noemer ‘Het Laatste Bericht’. Het Hergé Genootschap was trots dat het deze moeilijk bij elkaar te verzamelen artikelen gebundeld kon uitgeven in een editie van Sapperloot (nummer 7).
Het Hergé-onderzoek stond in de kinderschoenen toen Har Brok er mee begon. Hergé was zowel verbaasd als geamuseerd over alle onderzoeken en analyses, maar hij waardeerde het ook, zoals blijkt uit onderstaande opdracht voor in een Kuifje-album.
Har Brok had een grote liefde voor taal, hetgeen ook zijn invloed had op zijn onderzoek naar Kuifje (denk alleen al aan een publicatie als ‘Is Syldavisch Slavisch?’). Hij werkte jarenlang als dialectoloog voor het Meertens Instituut en heeft veel publicaties op zijn naam over dialecten, volkstaal en verschillen in het Nederlands in de verschillende regio’s. In zijn romancyclus ‘Het Bureau’ beschrijft J.J. Voskuijl de gang van zaken in het ‘Beerta Instituut’: een sterk autobiografische beschrijving van het leven op het Meertens Instituut, waar Voskuijl werkte. Har Brok is te herkennen in het personage Rik Bracht.
Har Brok was een Hergégenoot van het eerste uur. Hij schreef bijdragen voor Duizend Bommen, was jarenlang aanwezig op onze ledendagen en was altijd beschikbaar voor informatie en kritiek. In 2015 werd hij door Tom van der Geugten geïnterviewd voor Duizend Bommen (nummer 45) – een interview dat ook te lezen is op onze site: klik hier.
We zullen Har Brok missen. We wensen de nabestaanden heel veel sterkte.
Een persoonlijke herinnering
Sta mij toe een persoonlijke herinnering aan Har Brok te delen. In 2006 deed ik mee aan een stripverhalenwedstrijd van Het Parool. Ik kwam ver, werd uitgeschakeld in de halve finale, maar mocht toch mijn strip twee maanden lang publiceren in de krant. Daags na de laatste aflevering van mijn strip ‘Van Zanten’, schreef Har Brok een ingezonden brief naar de krant – een ingezonden brief die me ontroerde, zeker ook omdat hij kwam van een stripkenner als Har.
