Het Syldavisch in de ledengadget van 2018 – deel 2

door Steven Gielen

Eerder, op 16 mei 2019, verscheen een bericht op de website van het Hergé Genootschap over de ledengadget van de ALV in 2018. (Het Syldavisch in de ledengadget van 2018) Op en in die gadget, een geheime map van het voormalige nucleaire ruimtevaartcentrum Tesznik te Sbrodj, komt nogal wat Syldavisch voor. Een verklaring van de betekenissen en de herkomst daarvan werd nog niet gegeven, dus hoog tijd om die eindelijk te onthullen. Zoals veel Kuifje kenners zullen weten, vertoont het Syldavisch veel overeenkomsten met het Brussels-Vloms dialect van de Marollen, de wijk waar Hergé opgroeide. En ook hier is dat het geval.

‘Zekret’ bovenaan op de map is nog wel herkenbaar: secret (En.), geheim. We kennen het ook van Zepo, een samentrekking van de geheime politie in Syldavië (Zekret Politz). We kijken verder onderaan de map:

Een dreigend rode stempel vermeldt ‘Putewan Dakoech’. Dit vertoont gelijkenis met het Brusselse ‘Puute van de koesj’ (Puute = poten, koesj = koets/auto). Te vergelijken met: handen thuis, afblijven.
Rechts staat de naam van het nucleaire instituut Tesznik, met onderschrift ‘Syldavia zentrum dashtere nuklear Sbrodj’. Het meeste valt wel te begrijpen. Maar dan dat ‘dashtere’? In het Brussels is ‘dasjteren’ prutsen. Dat wekt weinig vertrouwen in de kunde van de geleerden aldaar…

Binnen in de map is onder andere een maankaart van het landingsgebied van de raket opgenomen:

Bij de pijl naar de krater Hipparchus, het landingsgebied van de maanraket, staat ‘plosh brakah!’ Daar zal het gaan gebeuren. De tweede, kleine pijl geeft aan waar de expeditie met de maantank naar zal leiden.

‘Plosh brakah’ klinkt als het Brusselse ‘Plosj braa kaa’; ‘plosj’ = plaats, ‘braa’ = erg/heel en ‘kaa’ = koud. Overigens een vreemde aantekening, want van zonsopkomst tot de volgende zonsopkomst (een ‘etmaal’) op de maan duurt zo’n 28 dagen. In de 14 dagen dat de zon aaneengesloten schijnt, loopt de temperatuur op tot zo’n 127 graden Celsius! (In de 14 dagen ‘nacht’ kan het kwik op de maan zakken tot -137 graden, maar onze helden vertrekken weer voor dat het donker wordt.)

Overigens zien we zo’n vreemde plaatsaanduiding ook in het land van het Zwarte goud, waar de naam voor de havenplaats Khemkhâh (‘Ik em kaa’ = ik heb ‘t koud) ook nogal tegenstrijdig lijkt met de ligging aan de Rode Zee.

Dus kijk aandachtig naar uw ledengadgets. Zo wist een opmerkzame oud-voorzitter ons te wijzen op de opvallend voorspellende gaven van de Syldavische ruimteonderzoekers. Rechts op de kaart zien we nl. nog net MAR… TRAN… van Mare Tranquillitatis (de Zee der Rust), de beoogde landingsplek voor de Apollo 11 en de eerste Amerikaanse astronauten, Armstrong en Aldrin. Hun positie en namen staan al ingetekend!

Kwaadwillenden zouden kunnen beweren dat daarom de map niet authentiek kan zijn. Maar we weten uit het album ook dat de Syldaviërs in een space race verwikkeld waren en werden bespioneerd (door Amerikanen?). In dat spionagespel hebben de Syldaviërs misschien wel weer deze Amerikaanse kaart in handen gekregen. Het zal wel altijd een raadsel blijven.

Noot van de redactie: het raadsel wordt nog ingewikkelder indien we inderdaad extra aandachtig naar deze afbeelding kijken. Zien we daar ook niet de naam van Collins staan? De 3e astronaut die de ondankbare taak had om met de “Apollo command and service module” (CSM) rond de maan te blijven cirkelen om zijn collega’s na zo’n 20 uur weer op te pikken? Een astronaut die nooit een voet op de maand gezet heeft?
Oké, in eerdere dagen gingen de Amerikanen er van uit dat de volledige bemanning in één ruimtevaartuig zou landen op de maan, en met datzelfde vaartuig ook weer terug naar aarde zou vliegen. Net zoals Jules Verne en Kuifje dat voor hun gedaan hadden. Pas later, nog tijdens de ontwikkeling van het Apollo programma is besloten om de landing met een CSM en een “Lunar Excursion Module” (LEM)” uit te voeren.
Dus het is niet zo vreemd dat de Syldaviërs dachten dat er drie astronauten op de maan zouden lopen. Maar hun namen waren toen nog niet bepaald door NASA … ??