door Roger Klaassen
Ik begin dit artikel maar met een waarschuwing: hier volgt een persoonlijke mening. En het gaat over Moulinsart, een bedrijf waar de meningen zeer over verdeeld zijn. Sterker nog: mijn eigen mening is verdeeld.
Waardering
Laat ik positief beginnen. Uit diverse interviews en boeken heb ik begrepen dat Hergé bij zijn overlijden een nogal ondoorzichtig bedrijf achterliet. Licenties voor gebruik van zijn personages waren her en der verspreid en het was onduidelijk wat wel of niet mocht als het gaat om hertekenen of aanpassingen van tekeningen. Ik denk dat het goed is dat Moulinsart daar helderheid in heeft gebracht, en een einde maakte aan soms schimmige constructies.
Moulinsart heeft in de loop der jaren het nodige gedaan om het werk van Hergé in ere te houden: er verschenen prachtige boeken en mooie tijdschriften, er waren prachtige tentoonstellingen en interessante samenwerkingen. En laten we het prachtige Hergé Museum ook niet vergeten.
Jammer
Het is wel jammer dat Moulinsart zichzelf het alleenrecht op mooie uitgaven toekende. Andere fijne boeken en mooie studies (ik noem de boeken van Benoît Peeters, studies van Renaud Nattiez, de boeken van Bob Garcia, etcetera etcetera) hebben het zonder illustraties uit de Kuifje-albums moeten doen. Deze boeken zouden zoveel beter leesbaar zijn als ze geïllustreerd hadden kunnen worden met relevante afbeeldingen – als citaten – uit het werk van Hergé.
Ook jammer is het dat Moulinsart tekenaars en kunstenaars die iets doen met het erfgoed van Hergé zo hard aanpakt. Ze maken daarin weinig onderscheid tussen platte plagiaat en een kunstzinnige herinterpretatie van het werk. Ik heb al vaker betoogd dat dit telkens opduiken van de figuren van Hergé in kunstwerken, in cartoons of in op de actualiteit geënte albumcovers juist aantonen dat de wereld van Hergé springlevend is en tot ons collectief geheugen behoort. Als beheerder van dat erfgoed zou Moulinsart dit juist kunnen omarmen.
Het wordt Moulinsart wel eens verweten te commercieel te zijn, maar dat vind ik niet. Hun boeken en de producten waarvoor ze samenwerken met diverse producenten zijn in het algemeen duur en gericht op de bovenbemiddelde koper. Kuifje wordt als een high-end kunstwerk gepresenteerd, niet zo passend bij een stripheld voor de jeugd van 7 tot 77. Uit de financiële gegevens die elk jaar worden geanalyseerd door enkele economisch onderlegde Kuifje-liefhebbers, blijkt in elk geval geen commercieel succes.
Verdrietig
In de categorie verdrietig valt het feit dat Moulinsart de diverse Kuifje-fanclubs het leven moeilijk of zelfs onmogelijk heeft gemaakt. Het Hergé Genootschap heeft daar het nodige mee te stellen gehad, dat hoef ik jullie niet te vertellen.
Het is niet alleen verdrietig, maar ook moeilijk te begrijpen waarom goedbedoelende liefhebbers zo worden gefrustreerd – je zou denken dat deze clubs Moulinsart een deel van het promotiewerk uit handen neemt, en dat gratis en voor niets. Ergens leefde er bij Moulinsart het idee dat deze clubs hun economische schade toebracht. Via het Museum Hergé richtte men zelf een fanclub op, die onlangs werd opgeheven – economisch kennelijk toch niet rendabel.
Schandalig
Ik zei al dat het Hergé Genootschap het nodige te stellen had met Moulinsart. Diverse juridische wederwaardigheden leidden uiteindelijk tot en overeenkomst, waardoor de vrijheid van het Hergé Genootschap ingeperkt werd, maar waardoor het wel mogelijk bleef om ‘Duizend Bommen’ te laten verschijnen, zij het slechts twee keer per jaar.
Onderdeel van de uiteindelijke schikking tussen het Hergé Genootschap en Moulinsart was een afspraak rond de domeinnaam ‘kuifje.nl’.
Ooit was deze domeinnaam door iemand gekocht, en werd hij aangeboden aan het Hergé Genootschap – voor zo ver ik me herinner voor een klein bedrag, waardoor administratiekosten werden gedekt (ik was destijds penningmeester). Ik was en ben bij vrijwel alle websites van het Hergé Genootschap door de jaren heen betrokken, en ik denk dat we altijd goed gezorgd hebben voor ‘kuifje.nl’.
Ik kan me voorstellen dat een domeinnaam als ‘kuifje.nl’ waarde heeft voor een bedrijf als Moulinsart. Dat ze in de overeenkomst met het Hergé Genootschap wilden dat het Hergé Genootschap deze domeinnaam aan hun zou overdragen (we kregen er één euro voor), is goed te begrijpen.
Ikzelf heb er samen met onze toenmalige secretaris voor gezorgd dat alle formaliteiten geregeld werden om de domeinnaam ‘kuifje.nl’over te dragen aan Moulinsart. Simpel gezegd hield dat in: we zegden de domeinnaam op, kregen daarvoor een verhuiscode die we overdroegen aan Moulinsart. Moulinsart kon daarmee het domein voor zichzelf aanschaffen. Doen ze dat niet, dan verloopt op een gegeven moment het recht op het domein en komt dit weer op de vrije markt.
In januari 2022 verliep deze termijn en kwam ‘kuifje.nl’ op de markt. Het Hergé Genootschap kreeg hierover een tip: eventueel had het Hergé Genootschap de naam weer kunnen terugpakken. Dat is niet gebeurd: we zijn een nette vereniging en afspraak is afspraak – de domeinnaam ‘kuifje.nl’ zou overgaan op Moulinsart.
Na het verlopen van de termijn is ‘kuifje.nl’ terechtgekomen bij een derde partij. Moulinsart mag van geluk spreken dat de nieuwe partij een paar informatieve pagina’s over Kuifje heeft gemaakt, en dat het niet gaat om een of andere pornoboer. Voor zo ver we kunnen nagaan, is de domeinnaam in het bezit van een bedrijf dat handelt in domeinnamen – ik neem aan dat zij het wel willen verkopen bij een gunstig bod.
Ik vind dit een ronduit schandalige gang van zaken. Het Hergé Genootschap is een waardevol bezit afhandig gemaakt, waar de eiser, Moulinsart, niets mee heeft gedaan. Nogmaals een waarschuwing: dit is mijn persoonlijke mening en speculatie -Moulinsart is mijns inziens nooit van plan geweest iets met deze domeinnaam te doen, het is in de schikking terechtgekomen vanwege die eerder genoemde veronderstelling dat zij het alleenrecht hebben op alles rond Kuifje. Het is spierballen rollen zonder idee, een eigendunk die verblindt.